Predavač: Ugo Vlaisavljević
Asistent: Faris Čengić
Ciljevi tečaja:
Glavni cilj tečja jeste da se osvijetli militantna priroda vladajućeg oblika partijskih politika u regionu, shvaćenih kao etnopolitike (tj. politike samosvjesnih, državotvornih etnija-nacija). Kritika njihovog militantnog karaktera je poduzeta kao „kritika ideologije etničkog zajedništva“, pri čemu se pokazuje da je iskustvo milenijske borbe za preživljavanje „malih balkanskih naroda“, a pogotovo uvijek veoma tragično iskustvo posljednjeg rata, konstitutivno i za aktualnu dominantnu politiku i za aktualni oblik kolektivnog identiteta. Pokazat će se da su sve novije politike svenarodne podrške bile u stvari ratne politike u krvavom sukobu s neprijateljem iskovanog kolektivnog identiteta. Upravo to je ono što ove politike čini „etničkim“ i što ih sprečava da usvoje istinski oblik moderne politike, pogotovo njen građanski karakter. Militantnost etnopolitike će se odgonetati u kontrastu sa civilnošću građanske politike, a pogotovo u njenoj razlici spram karakteristične politike i društvenosti civilnog društva. Nastojat će se pokazati da je neophodni uvjet trajnog mira u ovom regionu pretvaranje dominantne etnopolitike u politiku u pravom smislu riječ, a to znači njeno civiliziranje i demilitarizacija.
Nastavne jedinice tečaja:
Prvi dan: Etnopolitika – glavne karakteristike i njena novija historijska geneza etnopolitika u titovskom socijalizmu i u postsocijalističkom etno-nacionalizmu ko je (politički) subjekt etnopolitike predpolitičke i nepolitičke karakteristike etnopolitike
Drugi dan: Kolektivni etnički identitet i zajedničko preživljavanje milenijsko kolektivno iskustvo inkorporiranosti u velike imperije velika strana kultura i lokalna etnička tradicija smrtne opasnosti kolektivnog postojanja: ratna eksterminacija i mirnodopska asimilacija pojam „agonističke akulturacije“: kako smrtni neprijatelj i tuđin postaje interioriziran u autentičnu kulturnu formu, u vlastiti kolektivni identitet
Treći dan: Građanske karakteristike politike i etnopolitička subverzija političkog zajednica građana i etnička zajednica transcendentalni karakter građanstva i moderno društvo otuđeni građani i pobratimljeni članovi etnije opasnost modernizacije za društvenost etničke zajednice građanski moral i tradicionalni običajni moral
Četvrti dan: Militantnost „politike“ u realnom socijalizmu i današnjoj etnopolitici najvažnije političko pitanje uvijek je bilo pitanje kolektivnog preživljavanja narodnooslobodilačka borba kao temeljni sadržaj politike moderno doba kao doba narodnih ustanaka i narodnog oslobađanja žrtvovanje individualne slobode za slobodu naroda politika stalne mobilizacije i vanrednog stanja suverenost vođa u stanju permanentne mobilizacije
Peti dan: Rat kao posljednji smisao politike i najveći kulturni događaj implikacije stalnog pozivanja na prethodni rat u javnim obraćanjima političara izvor legitimiteta tekuće politike u svetosti ratnih žrtava moderni legitimitet i sakrosanktni karakter lokalnih patriotskih politika detant kao izvor delegitimacije realnog socijalizma uloga heroja i ratnih veterana u tekućim državnim politikama
Šesti dan: Civilnost civilnog društva i militantnost etnopolitike konstitutivnost razlike privatno/javno za politiku etnopolitika kao politika privatne javnosti i javne privatnosti građanski moral kao prazna forma civiliziranog ophođenja prema Drugom Drugi kao neprijatelj ili prijatelj Paranoično karakter etničkog biti-zajedno Militantnost vladajućih politika i neshvatljivi karakter civilnog društva Zloupotreba civilnog društva: noviji pokušaji njegove militarizacije
Sedmi dan: Proces civiliziranja lokalnog etno-nacionalizma nacionalne i građanske partije u BiH nacionalizam kao militantnost „lijevih“ političkih opcija propuštena modernizacija politike: nepoznati liberalizam i deliberativna demokracija civiliziranje „divljeg nacionalizma“ i perspektive pacifikacije politike pacifikacija militantnih političkih partija kao pretpostavka mira u regionu
Literatura:
- Norberto Bobio, Liberalizam i demokratija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1995, VIII, IX i XI poglavlje
- Georges Devereux, Komplementaristička etno-psihoanaliza, August Cesarec, Zagreb, 1990, VIII poglavlje
- Dominique Schnapper, Zajednica građana, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Novi Sad, 1996, II, III i IV poglavlje
- Jael Tamir, Liberalni nacionalizam, Filip Višnjić, Beograd, 2002, II i VII poglavlje
- Charles Taylor, Prizivanje građanskog društva, Circulus, Beograd, 2000, III i VII poglavlje
- Ugo Vlaisavljević, Rat kao najveći kulturni događaj, Mauna-Fe, Sarajevo, 2007, VI i IX poglavlje
